Egzamin dyplomowy – część teoretyczna, zagadnienia .
Zasady przeprowadzania egzaminu dyplomowego są opisane w regulaminie egzaminu
dyplomowego.
Egzamin obejmuje:
a) opis, analizę i ocenę krytyczną dzieła sztuki,
b) prezentację wybranych przez ucznia zagadnień dotyczących współczesnych wydarzeń
artystycznych,
c) wiedzę z historii sztuki dziedziny związanej ze specjalnością, ze szczególnym
uwzględnieniem zakresu specjalizacji
WYTYCZNE DO PYTANIA PIERWSZEGO (opis, analiza i krytyczna ocena dzieła sztuki):
Pytanie pierwsze jest ilustrowane. Pytanie obejmuje zakres wiedzy od prehistorii do sztuki XXI wieku. Uczeń może otrzymać do analizy dzieło malarskie, rzeźbiarskie lub dzieło architektoniczne. W tej części egzaminu sprawdzana jest umiejętność analizowania i opisu dzieła sztuki. W pytaniu tym nie jest obowiązkowe dokonanie identyfikacji dzieła poprzez podanie jego tytułu i nazwiska autora (ilustracja może być już opatrzona informacjami o autorze, tytule pracy oraz roku powstania obiektu), ale wskazanie cech typowych dla okresu lub środowiska artystycznego, w jakim dzieło powstało. Przy wypowiedzi oczekuje się od ucznia zastosowania specjalistycznej terminologii z analizą. Elementem analizy krytycznej powinna być konstruktywna, podparta argumentami próba oceny wartości dzieła. Opisując dzieło malarskie lub rzeźbiarskie należy:
•określić gatunek, jaki dzieło reprezentuje,
• opisać, co dzieło przedstawia, zaczynając od rzeczy najbardziej istotnych, dochodząc do szczegółów,
•rozpoznać temat,
•wyjaśnić symbolikę dzieła.
Kolejność opisu poszczególnych komponentów dzieła sztuki zależy od ucznia, poniżej przedstawiono wybrane możliwości zastosowania schematów opisu:
I. ANALIZA MALARSTWA
A. KOMPOZYCJA
• kształt pola obrazowego / format obrazu (prostokąt poziomy, pionowy / tondo, owal, prostokąt zbliżony do kwadratu, kwadrat)
• kompozycja jedno- lub wielofiguralna (ułożenie przedmiotów i postaci względem siebie), plan amerykański
• kompozycja otwarta lub zamknięta
• kompozycja zwarta lub luźna
• kompozycja diagonalna (opartą na przewadze skosów, z ograniczeniem pionów i poziomów; akcentowana np. kolorem, światłocieniem, jednym z elementów przedstawionych)
/ przewaga kierunków diagonalnych, kompozycja dwudiagonalna
• kompozycja horyzontalna (często z zastosowaniem izokefalizmu) / przewaga kierunków horyzontalnych
• kompozycja wertykalna (wydobywa kierunki pionowe) / przewaga kierunków wertykalnych
• kompozycja architektoniczna (podkreślone piony i poziomy) / stereometryczna (geometryczna, syntetyczna, odrzucająca perspektywę – kubizm, Cezanne)
• równowaga kierunków (np. diagonalnych i horyzontalnych)
• kompozycja dynamiczna lub statyczna
• figura piramidalna (kompozycja oparta na trójkącie)
• symetria lub asymetria
• plany (kompozycja jednoplanowa lub wieloplanowa, plany wyodrębnione lub nie, perspektywa – jaka?, kompozycja pasowa lub układ kulisowy)
• centrum lub dominanta kompozycyjna (wyraźne centrum – co nim jest?, czy centrum kompozycyjne jest zarazem zgodne z centrum treściowym, np. w Ostatniej Wieczerzy da Vinciego, czy kompozycja podkreśla tematykę)
• horyzont (wyraźnie zaznaczony, nieokreślony, obniżony, podwyższony)
•ruch odśrodkowy, dośrodkowy lub wielokierunkowy
• bliski/daleki kadr
• perspektywa (odrzutowana, kulisowa, zbieżna / linearna / geometryczna, malarska (barwna), powietrzna, hieratyczna
(intencjonalna), ptasia, żabia, odwrócona, intuicyjna,
(pre)kubistyczna, poliperspektywa)
• pojęcia: izokefalizm, symultanizm, hiperbola, tektoniczność
B. ŚWIATŁOCIEŃ
• źródło światła widoczne lub niewidoczne, padające spoza obrazu
• źródło światła naturalne / sztuczne / trudne do określenia
•źródło światła rozproszone / punktowe / skupione
•źródło światła wyraziste lub mało znaczące
• źródło światła modelujące formy głęboko lub pobieżnie, lekko ją podkreślając
• światło ciepłe / chłodne
•światłocień umowny
•światłocień konsekwentny
• kierunek padania światła podkreślony formą (np. fakturą, duktem pędzla) lub niezależny
• pojęcia: sfumato, nokturn, luminizm, maniera tenebrosa (moduł tenebroso, maniera tenebrosa), contre soleil, contra luce, Lumen Dei
• refleksy światła (bliki)
• linearyzm lub malarskość
• płaszczyznowość lub głębia
• najjaśniejszy i najciemniejszy punkt (jeśli istnieją)
• alternacja planów świetlnych (naprzemienność jasnych i ciemnych)
• synteza światła i barwy
C. KOLORYSTYKA
• szeroka lub wąska gama barwna
• jeśli gama jest szeroka, ale w obrazie występuje zdecydowana przewaga barw chłodnych
lub ciepłych – należy to zaznaczyć
• barwy dźwięczne lub stonowane
• barwy pastelowe
• barwy czyste lub złamane
• określenie dominanty kolorystycznej / akcentu barwnego
• nazwy barw
• repetycja barwna
• alternacja barwna
• barwy abstrakcyjne
• kolor autonomiczny (abstrakcyjny)
• barwy chromatyczne
• zróżnicowanie kolorystyczne ciał kobiet i mężczyzn (jeśli jest)
• kontrasty (walorowe / tonalne), temperaturowe, barw dopełniających, symultaniczne)
• czy plamy barwne są zróżnicowane wg tradycyjnych reguł perspektywy malarskiej (bliżej
ciepłe tony, dalej chłodniejsze, na trzecim planie najchłodniejsze)?
• pojęcia: kolor lokalny, autonomia kolorystyczna światła i cienia, dywizjonizm, pointylizm, koloryzm, relatywizm barwny / barwy relatywne, monochromatyzm, dechromatyzacja, mordibezza
D. ŚRODKI EKSPRESJI I WYRAZ DZIEŁA
Tu opisujemy nastrój dzieła, emocje, dominujące środki formalne, stosunek malarza do rzeczywistości. Jeżeli występują, to w dziele malarskim należy zauważy następujące elementy:
•linia (kontur)
• światło
• faktura
• studyjny rysunek wypełniony kolorem
• iluzja rzeczywistości lub jej brak (dekoracyjność, wpływy, synteza, symbolika)
• plama barwna, określona barwa
•prymat koloru nad innymi środkami budowy obrazu
•sposób podkreślenia formy
•idealizm / realizm / deformacja / fotograficzność
•gestykulacja i mimika (powściągliwa, gwałtowna…)
• wrażenie harmonii lub konfliktu
• umiar w wyrażaniu emocji lub eksponowanie emocji, interakcje między postaciami
•przy akcie: erotyka stonowana lub obraz nasycony erotyką
•przy akcie: ciało idealizowane lub naturalne lub bujne kształty lub realizm w ukazaniu ciała, kreacjonim (Bosch, nie opieranie się na rzeczywistości)
•pojęcia: maniere lisse (wygładzenie faktury), laserunek, impast, maniera abreviada, efekt repoussoir
II. ANALIZA RZEŹBY
A. TECHNIKA
• rzeźba pełna, relief
• relief płaski (płaskoryt, bas-relief)
• relief wypukły (haut-relief)
• relief wklęsły
B. MATERIAŁ
Kamień, drewno, metal (odlew: brąz, aluminium), inne (kość słoniowa, róg, tworzywa sztuczne, tkanina), techniki mieszane (asamblaż, ambalaż, instalacje, przedmioty gotowe,
environment, abakanalia); rzeźba może być polichromowana, złocona, patynowana
C. FUNKCJA I PRZEZNACZENIE
•rzeźba dekoracyjna, portretowa, architektoniczna (tympanon, kariatyda), kultowa, rzeźba kommemoratywna, pomnikowa, nagrobna (sepulkralna), plenerowa
D. TEMATYKA
•rzeźba przedstawiająca
•antropomorficzna: pełnopostaciowa, popiersie (biust), głowa
• zoomorficzna
• floralia
• rzeźba abstrakcyjna: geometryczna, niegeometryczna (w tym organiczna)
E. OPIS I CECHY KOMPOZYCJI
Kompozycja może być
•otwarta – zamknięta
• zwarta – luźna
•jedno – wielopłaszczyznowa
• statyczna – dynamiczna
•geometryczna – swobodna
•symetryczna – asymetryczna
•diagonalna – horyzontalna – wertykalna
• abstrakcyjna – realistyczna
• dośrodkowa – odśrodkowa
•z centrum lub dominantą – lub ich brakiem
• oparta na kontrastach (brył, faktury, światła i cienia, kierunków, statyki i ruchu itp.)
•przy reliefie należy dodatkowo uwzględnić cechy kompozycji dwuwymiarowej (plany, perspektywa,)
•pojęcia: figura serpentinata, horror vacui, amor vacui, izokefalizm, prawo ram
F. BRYŁA
•zwarta – rozczłonkowana
•prosta – złożona
•o kształcie obłym, organicznym – graniastym, kubicznym (kształt zbliżony do …, widoczne nawiązania do .,w bryle są czytelne formy )
• pełna – ażurowa
•światłocień
• kontur bryły: jasny, czytelny – rozmyty, rozproszony, rozedrgany
G. FAKTURA
Faktura jest zależna min. od surowca oraz sposobu jego obróbki, stopnia wypolerowania,
użytych narzędzi. Powierzchnia może być:
•wklęsła – wypukła
•gładka – szorstka, chropowata
•jednolita – urozmaicona, zmienna
• naturalna – polichromowana / szkliwiona
• pojęcia: efekt akademickiego fini, rzeźba impresjonistyczna, szrafowanie
H. ŚRODKI WYRAZU / EKSPRESJA
•realizm – abstrakcja
• idealizm przedstawienia
•iluzyjność
•narracyjność
•portretowość, psychologiczna charakterystyka modela
• ekspresja
•deformacja
• stylizacja (dekoracyjność, ornamentalizm)
•bryła syntetyczna (sumaryczna)
•impresjonizm (szkicowość)
•symbolizm przedstawienia (ewentualne atrybuty)
• dynamika – statyka
• kontrasty – harmonia
• kolorystyka (w przypadku rzeźby polichromowanej)
• mimika, gesty, układ postaci
• nastrój dzieła rzeźbiarskiego: rzeźba silnie ekspresyjna, budząca wrażenie niepokoju, dysharmonii, pustki, melancholii, chaosu, dynamiki, nierównowagi, rzeźba przywołująca skojarzenia z … (ze śmiercią, z zagładą, mitem arkadyjskim), rzeźba klasyczna, budząca
wrażenie statyczności, harmonii, porządku, równowagi .
III. ANALIZA ARCHITEKTURY SAKRALNEJ
A. Informacje podstawowe
•styl
• materiał budowlany (kamień, kamień i cegła, cegła, cegła otynkowana, detal architektoniczny – stiuk, gips, kamień, terakota, marmur, cegła glazurowana)
B. Rzut i plan
• plan podłużny – prostokąta, krzyża łacińskiego
• plan centralny – koło, elipsa, kwadrat, wielobok, krzyż grecki, owal, czteroliść (rzut treflowy)
• część ołtarzowa (chór wschodni): absyda; prezbiterium › wydłużone lub krótkie, zamknięte prosto, absydą, wielobocznie lub poligonalnie, otoczone obejściem (ambitem), z zakrystią, skarbcem, kaplicami, wieżami, kryptą
•korpus : ilu nawowy (1 – salowy, 2, 3, 5 nawowy), czy oddzielony jest od chóru wschodniego transeptem (nawą poprzeczną), otoczony kaplicami, wzbogacony kruchtami, w których umieszczone są boczne wejścia
•ramiona transeptu płytkie, niewiele wystające poza linię muru lub głębokie
• fasada frontowa (zachodnia): bezwieżowa lub wieżowa (2 lub 1, wieża z boku, pośrodku, wtopiona w korpus czy do niego dostawiona, poprzedzona atrium, narteksem, kruchtą, portykiem (wgłębny, wysunięty, pozorny), chórem zachodnim itp.
C. Bryła i konstrukcja
•układ przestrzenny: bazylika, hala, pseudobazylika (pseudohala)
• elementy wieńczące: wieża, sygnaturka, kopuła (zwykle na skrzyżowaniu nawy głównej z transeptem lub powyżej łuku tęczowego czyli w miejscu styku korpusu z prezbiterium)
•charakterystyczna dla … (tu wpisać epokę)
• dominujące elementy wertykalne lub horyzontalne
•konstrukcja oparta na systemie szkieletowym (filary lub kolumny dźwigają sklepienie)
• podziały ramowe: porządki architektoniczne: dorycki, toskański, joński, koryncki, kompozytowy, spiętrzony, wielki
• podziały pionowe (kolumna, 3, pół i ćwierćkolumna, kolumienka, służka, filar międzyościerzowy lub wiązkowy, pilaster, lizena, skarpa, kariatyda, kanefora, atlant, herma
•podziały poziome: fryzy, gzymsy
• zwieńczenia: szczyty (frontony), attyki
• inne: nisze, wnęki, płyciny, edikule, blenda, laskowanie
•konstrukcja dachu: otwarta więźba dachowa, strop belkowy lub kasetonowy, kopuła (na bębnie, z latarnią, na pendentywie), sklepienia
D. Dekoracja
•bogata lub skromna
•rzeźbiarska: rzeźba pełnoplastyczna, reliefowa (płaskorzeźba), sztukaterie, ornamentyka (arabeska, groteska, panoplia, bukranion, meander, ornament okuciowy, rollwerkowy , małżowinowo-chrząstkowy, lambrekin, kratka regencyjna, wstęgowo-cęgowy,
kandelabrowy, kimation joński, wole oczy, ząbkowanie, astragal, rozeta, palmeta, maszkaron, rocaille, kartusz, medalion, akant, plecionka i inne, żabka, wimperga, obelisk, archiwolta, arkatura, putto, amorek, uskrzydlona główka anielska, płonący wazon, feston
itp.
• malarska: malarstwo ścienne, iluzjonistyczne, ramowe (prawo ram), witraż, mozaika
• rodzaje okien: biforium, tryforium, rozeta, okulus, okno balkonowe (porte-fenetre), wole oko, lukarna; wypełnienie okien: maswerk, oprawa okien: np. opaski, pilastry, naczółki / frontoniki
IV. ANALIZA ARCHITEKTURY ŚWIECKIEJ
A. Informacje podstawowe
•styl
•materiał budowlany (kamień, kamień i cegła, cegła, cegła otynkowana, detal architektoniczny – stiuk, gips, kamień, terakota, marmur, cegła glazurowana)
B. Rzut i plan
• plan zbliżony do figury geometrycznej: prostokąta, kwadratu, trójkąta
•plan zbliżony do litery alfabetu łacińskiego: T, L, F, odwróconego E
•budynek wzbogacony o dostawione do głównego korpusu:
•skrzydła: w jaki sposób ustawione względem korpusu:
a) układ otwarty, np. podkowy,
b) układ zamknięty, np. z wewnętrznym dziedzińcem
• pawilony, alkierze
•wieże (wieże alkierzowe, na jakim planie)
•oficyny (w jaki sposób połączone z korpusem, wolnostojące czy powiązane prostą lub ćwierćkolistą galerią lub kolumnadą)
•elementy architektoniczne (ryzality – środkowe, boczne, narożne i pozorne, portyki – dostawione, wgłębne lub pozorne, ganek, schody, taras)
C. Bryła i konstrukcja
•liczba kondygnacji: mezzanino (półpięterko), suterena, facjatka
• zwieńczenia: dachy (dwuspadowe, czteropołaciowe, namiotowe, pogrążone, mansardowe), hełmy, kopuły, attyki, belwedery, szczyty
• elewacje:
a) elementy urozmaicające fasady budynku: loggie, wykusze, balkony, werandy, podcienia, krużganki
b) podziały ramowe: porządki architektoniczne, motywy łuku triumfalnego
c) podziały pionowe (kolumna, 3, pół i ćwierćkolumna, kolumienka, służka, filar (międzyościeżowy lub wiązkowy, skarpa, słup, pilaster, lizena, kariatyda, kanefora, atlant, herma)
d) podziały poziome (fryzy, gzymsy cokołowe, kordonowe, podokienne lub wieńczące, boniowanie, rustyka)
e) inne: nisze, wnęki, płyciny, edikule, blenda, laskowanie
• rodzaje okien: biforium, tryforium, rozeta, okulus, okno balkonowe (porte-fenetre), wole oko, lukarna; wypełnienie okien: maswerk, oprawa okien: np. opaski, pilastry, naczółki / frontoniki
D. Wnętrza
• rozmieszczenie pomieszczeń (westybul, sień, sala balowa, gabinet, salon, jadalnia, antykamera, antresola, alkowa, buduar, galeria, klatki schodowe)
•układ apartamentowy
• układ amfiladowy
• konstrukcja dachu: otwarta więźba dachowa, strop belkowy lub kasetonowy, kopuła,
• sklepienia
E. Dekoracja
• bogata lub skromna
• rzeźbiarska: rzeźba pełnoplastyczna, reliefowa (płaskorzeźba), sztukaterie, ornamentyka (arabeska, groteska, panoplia, bukranion, meander, ornament okuciowy, rollwerkowy, małżowinowo-chrząstkowy, lambrekin, kratka regencyjna, wstęgowo-cęgowy,
kandelabrowy, kimation joński, wole oczy, ząbkowanie, astragal, rozeta, palmeta, maszkaron, rocaille, kartusz, medalion, akant, plecionka i inne, żabka, wimperga, obelisk, archiwolta, arkatura, putto, amorek, uskrzydlona główka anielska, płonący wazon, feston
•malarska: malarstwo ścienne, iluzjonistyczne, ramowe (prawo ram), witraż, mozaika, plafon, faseta, panneau (supraporta), sgraffito
WYTYCZNE DO PYTANIA DRUGIEGO (prezentacja wybranych przez ucznia zagadnień dotyczących współczesnych wydarzeń artystycznych):
Pytanie drugie dotyczy współczesnych wydarzeń artystycznych. Celem zadania jest wykazanie się
zainteresowaniem współczesnymi wydarzeniami artystycznymi. W ocenie tego zadania uwzględnia się przede wszystkim zaangażowanie ucznia w przygotowanie zagadnienia, umiejętność posługiwania się terminologią plastyczną, umiejętność opisu i analizy krytycznej
wydarzenia lub zjawiska, jak również trafność przytoczonych przykładów. Wydarzeniem artystycznym może być każda impreza kulturalna związana ze sztukami wizualnymi np.: wernisaż, finisaż, festiwal filmowy, festiwal muzyki poważnej, konkurs plastyczny, muzyczny, filmowy, architektoniczny, spotkanie dyskusyjne z pisarzami, poetami, artystami, przegląd sztuki (biennale, triennale) np. performensu, fotografii, grafiki, rzeźby, plakatu, sztuki wideo.
Przygotowując się do odpowiedzi na pytanie drugie uczeń może odwołać się do informacji z magazynów i czasopism poświęconych współczesnemu dizajnowi, grafice, fotografii, do wiadomości zaczerpniętych ze stron internetowych lub do własnych doświadczeń wynikających z udziału w życiu kulturalnym. W terminie wyznaczonym przez nauczycieli historii sztuki wybrany temat należy zgłosić, a następnie napisać konspekt wypowiedzi ustnej i oddać go nauczycielowi.
WYTYCZNE DO PYTANIA TRZECIEGO (wiedza z historii sztuki dziedziny związanej ze specjalnością, ze szczególnym uwzględnieniem zakresu specjalizacji):
Pytanie trzecie sprawdza zakres wiedzy z historii sztuki w powiązaniu ze specjalnością i specjalizacją wybraną przez ucznia. Uczeń tworzy wypowiedź na podstawie samodzielnie dobranych przykładów i argumentuje je. Pytanie może być ilustrowane, ale ostateczny wybór
dzieł, które posłużą do omówienia problemu jest dobrowolny i zależy wyłącznie od ucznia.
Zagadnienia dla specjalności: Formy użytkowe, specjalizacje: ceramika, metaloplastyka, snycerstwo .
1. Europejska rzeźba prehistoryczna.
2. Funkcja i forma artystyczna rzeźby w starożytnym Egipcie. Analiza przykładów rzeźby pełnej i reliefu.
3. Porównanie kanonu w rzeźbie starożytnego Egiptu i w starożytnej Grecji.
4. Partenon jako świątynia rzeźbiarzy. Analiza przykładów rzeźby pełnej i reliefów.
5. Charakterystyka rzeźby greckiej w okresie archaicznym – tematyka, funkcja i forma artystyczna.
6. Charakterystyka rzeźby greckiej w okresie klasycznym – tematyka, funkcja i forma artystyczna.
7. Charakterystyka rzeźby greckiej w okresie hellenistycznym – tematyka, funkcja i forma artystyczna.
8. Charakterystyka malarstwa wazowego oraz typów naczyń w starożytnej Grecji.
9. Toreutyka etruska – analiza wybranych dzieł.
10. Charakterystyka rzeźby w starożytnym Rzymie. Analiza przykładów rzeźby pełnej i reliefów.
11. Kamienna rzeźba romańska w Europie Zachodniej – tematyka, funkcja i forma artystyczna.
12. Kamienna rzeźba romańska w Polsce – tematyka, funkcja i forma artystyczna.
13. Gotycka rzeźba w Europie Zachodniej – główne nurty i ewolucja.
14. Gotycka rzeźba w Polsce – charakterystyka dzieł z uwzględnieniem podstawowych motywów ikonograficznych oraz twórczości Wita Stwosza.
15. Charakterystyka rzeźby okresu quattrocenta.
16. Życie i twórczość rzeźbiarska Michała Anioła.
17. Charakterystyka rzeźby polskiej w okresie renesansu – snycerstwo, detal rzeźbiarski, plastyka sepulkralna.
18. Życie i twórczość rzeźbiarska Gianlorenza Berniniego.
19. Charakterystyka rzeźby klasycystycznej – tematyka, funkcja i forma artystyczna.
20. Życie i twórczość rzeźbiarska Augusta Rodina.
21. Charakterystyka rzeźby kubistycznej i futurystycznej na wybranych przykładach.
22. Ready mades i nowe koncepcje przedmiotu w sztuce dadaizmu.
23. Rzeźba konstruktywistyczna w Związku Radzieckim i w Polsce na wybranych przykładach.
24. Twórczość rzeźbiarska Henry’ego Moore’a, Constantina Brâncu.iego i Alberto Giacomettiego.
25. Pojęcia: instalacja, asamblaż, ambalaż, environment, abakanalia na wybranych przykładach.
26. Wykorzystanie ceramiki jako tworzywa rzeźbiarskiego na przestrzeni wieków.
27. Wykorzystanie terakoty jako tworzywa rzeźbiarskiego na przestrzeni wieków.
28. Wykorzystanie porcelany jako tworzywa rzeźbiarskiego na przestrzeni wieków.
29. Wykorzystanie stali w drugiej połowie XIX wieku – analiza elementów wystroju wnętrza oraz architektury inżynieryjnej.
30. Wybrane sylwetki polskich rzeźbiarzy 2 połowy XX wieku.
Zagadnienia dla specjalności reklama wizualna
1. Relacje motywów malarskich i kompozycji w malarstwie jaskiniowym.
2. Sposoby przedstawiania świata w malarstwie starożytnego Egiptu.
3. Forma i funkcja steli w Mezopotamii na wybranych przykładach.
4. Forma i funkcja reliefu w architekturze starożytnego Rzymu.
5. Funkcja i forma mozaik bizantyjskich na wybranych przykładach.
6. Litera w inskrypcjach antycznych.
7. Relacje pisma i obrazu w iluminowanych manuskryptach (np.: Book of Kells, Book of Durrow, Bardzo bogate godzinki księcia de Berry).
8. Perspektywa odwrócona w ikonach.
9. Funkcja i forma inskrypcji i banderol w malarstwie gotyckim.
10. Funkcje wykorzystania techniki en grisaille w malarstwie.
11. Malarstwo kolorystów weneckich.
12. Znaczenie perspektywy w renesansowym malarstwie.
13. Iluzjonizm barokowych fresków.
14. Symbolika wanitatywna w twórczości malarskiej XVII wieku.
15. Barokowy portret trumienny – forma i funkcja.
16. Rola wyrazistego konturu w malarstwie XIX i XX wieku.
17. Kolor i forma w plakatach Henri de Toulouse-Lautreca.
18. Grafika użytkowa secesji (np.: A. Mucha, S. Wyspiański, L. Wyczółkowski, A. Beardsley)
19. Ekspresja koloru w fowizmie.
20. Malarstwo francuskiego symbolizmu.
21. Forma i kolor w twórczości ekspresjonistów niemieckich.
22. Twórczość Wassily’ego Kandinsky’ego i jego poglądy na formę dzieła sztuki.
23. Plakat i działania reklamowe w twórczości polskich konstruktywistów. Działalność Biura Reklamy-Mechano.
24. Propaganda w sztuce konstruktywistów w Związku Radzieckim: plakaty i agitpojazdy.
25. Założenia i wybitne realizacje związane z Bauhausem.
26. Środki artystyczne w malarstwie optical art.
27. Założenia pop artu na przykładach prac graficznych i inspirowanych grafiką.
28. Polska szkoła plakatu – przedstawiciele, realizacje, wystawy.
29. Książka futurystyczna: projekty nowej typografii i składu – F. Depero.
30. Nowa typografia – Władysław Strzemiński i zasady druku funkcjonalnego.
31. Relacje znaku plastycznego i litery w polskim plakacie teatralnym i filmowym na wybranych przykładach z XX i XXI wieku.
32. Nurt reklamy szokującej (np.: O. Toscani).
33. Metody budowania wizerunku artysty od średniowiecza do nowożytności (system cechowy, różnorodne formy mecenatu, status nadwornego artysty, status kierownika królewskiej akademii, status profesora akademii sztuk pięknych).
ZAGADNIENIA DLA SPECJALNOŚĆI FOTOGRAFIA
1. Kompozycja obrazu na przykładzie złotego podziału w dziełach sztuk plastycznych.
2. Zjawisko korekty optycznej na wybranych przykładach architektury starożytnej Grecji.
3. Sposoby uzyskiwania iluzji przestrzeni w malarstwie pompejańskim.
4. Perspektywa rzędowa i kulisowa jako sposoby uzyskania przestrzeni na wybranych przykładach dzieł sztuki.
5. Perspektywa linearna na wybranych przykładach malarstwa renesansowego (np.: Masaccio, P. della Francesca, P. Uccello).
6. Zagadnienie głębi w malarstwie Leonarda da Vinci.
7. Operowanie światłem w drzeworytach i miedziorytach Albrechta Dürera.
8. Naśladowanie natury jej i przetwarzanie na wybranych przykładach dzieł malarzy manieryzmu. Capriccio i bizzarro.
9. Camera obscura w malarstwie Jana Vermeera.
10. Natura w twórczości pejzażystów holenderskich.
11. Luminizm w twórczości Caravaggia i caravaggionistów.
12. Malarstwo B. Belotta (Canaletto).
13. Portret i jego rodzaje w twórczości artystów nowożytnych (popiersie, portret całopostaciowy, portret reprezentacyjny, psychologiczny, werystyczny, romantyczny).
14. Pejzaż w twórczości malarzy tzw. „szkoły z Barbizon”.
15. Malarstwo Bractwa Prerafaelitów.
16. Pejzaż w malarstwie romantycznym.
17. Realizm w malarstwie XIX wieku.
18. Fotografia jako źródło inspiracji impresjonizmu francuskiego.
19. Motyw Madonny z Dzieciątkiem na wybranych przykładach malarstwa nowożytnego.
20. Próby rejestracji ruchu na wybranych przykładach malarstwa (np.: M. Duchamp, B. Riley, J. R. Soto).
21. Kinetyzm w rzeźbie i malarstwie.
22. Surrealizm w malarstwie i filmie na wybranych przykładach.
23. Malarstwo S. Witkacego na wybranych przykładach.
24. Fotograficzna twórczość dadaistów na wybranych przykładach (np.: Man Ray, M. Duchami).
25. Związki fotografii z hiperrealizmem w malarstwie XX wieku.
26. Związki sztuki konceptualnej z fotografią na wybranych przykładach (dzieło sztuki w postaci dokumentacji fotograficznej po przeprowadzonym działaniu, dokument fotograficzny w roli dzieła sztuki).
27. Land art i environmental art na wybranych przykładach.
28. Ekspresja artystyczna poprzez performans: M. Abramović i Ulay, T. Kantor, Z. Warpechowski, J. Beuys.
29. Film wideo jako integralna część wypowiedzi artystycznej (np.:K. Kozyra „Piramida zwierząt”, B. Wiola, N. J. Paik).
30. Intermedialność na przykładzie działalności artystów związanych z Fluxusem.
Zagadnienia dla specjalności: Formy użytkowe, specjalizacja: dekorowanie wnętrz, aranżacja przestrzeni .
1. Świątynia w starożytnym Egipcie jako próba wyrażenia potęgi władcy.
2. Idea budowy grobowca w starożytnym Egipcie, jego forma architektoniczna i dekoracja.
3. Świątynia antyczna w Grecji – typowy plan, bryła i wystrój.
4. Świątynia antyczna w Rzymie – typowy plan, bryła i wystrój.
5. Dom i insula jako odbicie stosunków w społeczeństwie rzymskim.
6. Budynek kościoła romańskiego jako Biblia pauperum.
7. Katedra gotycka jako próba wyrażenia ideologii średniowiecznej.
8. Charakterystyka wnętrza renesansowego na przykładzie wybranej realizacji o charakterze świeckim.
9. Wybrane renesansowe kaplice przykościelne – bryła i wystój.
10. Mauzoleum jako przykład budowli o charakterze sepulkralnym, funkcja i dekoracja.
11. Ratusz (dekoracja fasady i wnętrza) jako obiekt wyrażający idee sprawowania władzy świeckiej w mieście.
12. Fasada manierystyczna jako wyraz autopromocji miasta na przykładzie Wielkiej Zbrojowni w Gdańsku.
13. Pałac w Wilanowie (dekoracja fasad i wnętrz) jako przykład na budowlę o charakterze propagandowym.
14. Castrum doloris i theatrum funebris w barokowej Polsce.
15. Idea Gesamtkunstwerk w twórczości Berniniego.
16. Wystrój budowli świeckiej i sakralnej na przykładzie dzieła rokokowego. .
17. Klasycystyczne wnętrza Zamku Królewskiego w Warszawie.
18. Dzieło malarskie jako źródło wiedzy o wystroju wnętrz w poszczególnych epokach (malarstwo niderlandzkie przełomu gotyku i renesansu, wizerunki Napoleona Davida, „Modne małżeństwo” Hogarta i inne).
19. Idea Gesamtkunstwerk w działach Gaudiego.
20. Nowe formy budowli użytkowych w XIX wieku (muzeum, dworzec, teatr operowy).
21. Wybrane realizacje architektoniczne pełniące rolę muzeów.
22. Wybrane rozwiązania miast idealnych.
23. Architektura ekspresjonistyczna.
24. Założenia neoplastycyzmu w architekturze i wystroju wnętrz.
25. Nurt organiczny w architekturze XX wieku – wybrane projekty.
26. Nurt konstruktywny w architekturze XX wieku – wybrane projekty.
27. Styl art-deco w architekturze i wystroju wnętrz.
28. Postmodernizm i jego nurty (dekonstruktywizm, high-tech) w architekturze i wystroju wnętrz.
29. Inspiracja naturą w dziełach architektury XIX-XXI wieku.
30. Pojęcie funkcjonalizmu w projektowaniu architektury XX i XXI wieku.
ZAGADNIENIA NA CZĘŚĆ TEORETYCZNĄ EGZAMINU
DYPLOMOWEGO W ROKU 2020 – HISTORIA SZTUKI WRAZ Z
KANONEM DZIEŁ
Na podstawie: Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
z 16 maja 2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych
warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w
publicznych szkołach artystycznych.
STAROŻYTNY EGIPT
1. Architektura sakralna i sepulkralna starożytnego Egiptu.
2. Malarstwo i rzeźba w starożytnym Egipcie.
ANTYK
3. Kanon w sztuce starożytnego Egiptu i starożytnej Grecji.
4. Zagadnienia konstrukcji, bryły i dekoracji Partenonu i Panteonu.
5. Malarstwo wazowe starożytnej Grecji.
6. Budowle akropolu ateńskiego w okresie klasycznym.
7. Typy świątyń i style w architekturze greckiej.
8. Przemiany w rzeźbie greckiej w okresach: archaicznym, klasycznym i hellenistycznym.
9. Architektura starożytnego Rzymu.
10. Rzeźba i malarstwo w starożytnym Rzymie.
11. Typy budowli w starożytnym Rzymie.
12. Dokonania starożytnych Rzymian w dziedzinie architektury.
ŚREDNIOWIECZE
13. Sztuka pierwszych chrześcijan w starożytnym Rzymie (sztuka wczesnochrześcijańska)
14. Malarstwo ikonowe i wpływ sztuki bizantyjskiej na sztukę Europy Zachodniej
15. Malarstwo i mozaiki w sztuce bizantyjskiej.
16. Sztuka bizantyjska – najważniejsze dzieła (m.in. Haghia Sophia, San Vitale).
17. Znaczenie sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej dla sztuki średniowiecznej w Europie
Zachodniej.
18. Architektura romańska i jej przykłady w Europie Zachodniej.
19. Romańskie malarstwo i rzeźba w Europie Zachodniej.
20. Polska sztuka przedromańska i romańska.
21. Katedra gotycka we Francji narodziny, przykłady, rozwój.
22. Uniwersalizm i regionalizm architektury gotyckiej w Europie.
23. Rzeźba gotycka w Europie Zachodniej i w Polsce.
24. Nurty i ewolucja rzeźby gotyckiej.
25. Malarstwo gotyckie, techniki, forma i treść, wybrane przykłady.
26. Sztuka gotycka w Polsce.
27. Kościół romański i gotycki – porównanie konstrukcji, bryły i dekoracji.
28. Charakterystyka i porównanie malarstwa romańskiego i gotyckiego.
29. Treść i forma przedstawień w rzeźbie i malarstwie średniowiecznym.
30. Rzeźba architektoniczna w epoce Średniowiecza.
31. Style architektoniczne w Średniowieczu.
32. Architektura średniowieczna we Włoszech.
33. Architektura średniowieczna we Francji.
34. Architektura średniowieczna w Polsce.
35. Rzeźba średniowieczna w Polsce na przykładach zbiorów MNW.
RENESANS
36. Giotto di Bondone i jego znaczenie dla malarstwa europejskiego.
37. Malarstwo quattrocenta i cinquecenta – charakterystyka i porównanie.
38. Malarstwo XV wieku we Włoszech i Niderlandach – charakterystyka i porównanie.
39. Architektura XV i XVI wieku we Włoszech.
40. Malarstwo i rzeźba quattrocenta.
41. Sandro Botticelli i jego dzieła.
42. Fenomen twórczy Leonarda da Vinci.
43. Życie i twórczość Michała Anioła.
44. Życie i twórczość Rafaela Santi.
45. Życie i twórczość Tycjana.
46. Malarstwo weneckie XVI wieku.
47. Manieryzm w architekturze, malarstwie i rzeźbie.
48. Założenia artystyczne w manieryzmu.
49. Charakterystyka twórczości El Greco.
50. Malarstwo niderlandzkie XVI wieku.
51. Życie i twórczość Albrechta Dűrera
52. Sztuka renesansu w Niemczech, Niderlandach i Francji.
53. Sztuka renesansu w Polsce.
54. Malarstwo niderlandzkie XV i XVI w.
55. Malarstwo niemieckie i niderlandzkie w okresie renesansu.
56. Wybrane realizacje malarskie Leonarda da Vinci, Michała Anioła i Rafaela Santi –
porównanie twórczość artystów.
BAROK
57. Narodziny i rozwój sztuki barokowej.
58. Architektura barkowa we Włoszech.
59. Twórczość rzeźbiarska i architektoniczna Gianlorenzo Berniniego.
60. Twórczość Caravaggia oraz jego znaczenie dla malarstwa barokowego.
61. Życie i twórczość Caravaggio.
62. Motywy mitologiczne w renesansowym i barokowym malarstwie włoskim.
63. Styl Ludwika XIV i barok we Francji.
64. Świecka architektura we Francji z XVII w.
65. Charakterystyka twórczości Nicolasa Poussina i Claude Lorraina
66. Twórczość malarzy francuskich w epoce baroku.
67. Barokowe założenia ogrodowe, charakterystyka i przykładowe realizacje.
68. Diego Velazquez i sztuka hiszpańska w XVII wieku.
69. Martwa natura, pejzaż oraz scena rodzajowe w malarstwie holenderskim XVII wieku.
70. Życie i dzieło Rembrandta van Rijn.
71. Malarstwo flamandzkie w epoce baroku.
72. Malarstwo portretowe w twórczości artystów holenderskich i flamandzkich XVII wieku.
73. Architektura barokowa w krajach niemieckich.
74. Sztuka barokowa w Polsce.
75. Włoskie malarstwo epoki Renesansu i Baroku – porównanie tematyki i formy.
76. Historię powstania oraz przebudowy Bazyliki św. Piotra –mecenasi, artyści, główne realizacje.
77. Różnorodność form architektonicznych w epoce Baroku.
78. Tematy malarstwa renesansowego i barokowego oraz sposoby ich przedstawiania.
79. Charakterystyka epoki rokoka – postawa artystyczna.
KLASYCYZM
80. Klasycyzm i jego źródła inspiracji.
81. Sztuka klasycyzmu – najbardziej typowe przykłady z różnych dziedzin sztuki.
82. Architektura neoklasycyzmu.
83. Malarstwo i rzeźba klasycyzmu.
84. Twórczość Thorvaldsena i Canovy.
85. Życie i twórczość Jacquesa Louisa David.
86. Sztuka Warszawy w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego.
87. Architektura klasycystyczna w Polsce.
88. Twórczość rzeźbiarka Gianlorenzo Berniniego i Bertela Thorvaldsena – porównanie.
XIX w.
89. Treść i forma malarstwa romantycznego.
90. Tematy podejmowane przez malarzy romantycznych.
91. Postawa romantyzmu w malarstwie europejskim końca XVIII i XIX w.
92. Życie i twórczość Francesco Goyi.
93. Malarstwo angielskie romantyzmu – twórczość Turnera i Constable’a.
94. Przedstawiciele malarstwa romantycznego we Francji i Niemczech – porównanie
twórczości Eugene Delacroix i Caspara Davida Friedricha.
95. Historyzm i eklektyzm w architekturze XIX wieku.
96. Sztuka oficjalna, czyli akademizm i jego przedstawiciele w sztuce Europejskiej.
97. Akademizm –jego korzenie, główne założenia oraz środowiska twórcze
98. Realizm w malarstwie europejskim XIX w.
99. Symbolizmu w sztuce oraz jego przejawy w XIX w.
100. Symbolizm w malarstwie II połowy XIX wieku i jego przedstawiciele.
101. Rewolucjonizm impresjonizmu – założenia kierunku oraz twórczość najwybitniejszych
przedstawicieli.
102. Sylwetki wybranych malarzy impresjonistycznych.
103. Kierunki postimpresjonizmu i ich przedstawicieli.
104. Życie i twórczość Paula Gauguina.
105. Życie i twórczość Paula Cezanne’a.
106. Życie i twórczość Vincenta van Gogha.
107. Henri de Toulouse-Lautrec – przedstawiciel sztuki postimpresjonizm.
108. Secesja jako styl odrodzenia i integracji dyscyplin plastycznych.
109. Malarstwo polskie XIX wieku – kierunki i przedstawiciele
110. Malarstwo historyzmu w sztuce polskiej XIX w.
111. Realizm w malarstwie polskim XIX w.
112. Przedstawiciele malarstwa młodopolskiego – Stanisław Wyspiański i Jacek Malczewski.
113. Recepcje impresjonizmu i postimpresjonizmu w malarstwie polskim.
114. Sztuka okresu Młodej Polski.
XX w.
115. Fowizm i jego założenia oraz przedstawicieli kierunku.
116. Twórczość ekspresjonistów niemieckich przed I wojną światową.
117. Koncepcja ekspresjonizmu francuskiego i niemieckiego przed I wojną światową.
118. Kubizm, przedstawiciele oraz znacznie dla sztuki XX w.
119. Futuryzm i jego przedstawiciele.
120. Czym jest sztuka abstrakcyjna oraz historia jej początków.
121. Twórczość Wassily Kandinsky’ego.
122. Założenia dadaizmu, historia kierunku i jego przedstawiciele.
123. Surrealizm i jego źródła inspiracji.
124. Charakterystyka twórczości wybranych surrealistów.
125. Droga twórcza Kazimierza Malewicza.
126. Konstruktywizm w Związku Radzieckim w okresie Dwudziestolecia Międzywojennego.
127. Geneza powstania i charakterystyka konstruktywizmu w Polsce.
128. Życie i twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza.
129. Koloryści polscy w pierwszej połowie XX wieku.
130. Architektura modernistyczna, główne realizacje.
131. Sztuka abstrakcyjna po II wojnie światowej.
132. Architektura postmodernistyczna.
133. Na czym polegają: sztuka kinetyczna i op-art? Najważniejsze realizacje.
134. Założenia kierunku pop-art i jego przedstawiciele.
135. Charakterystyka land-art oraz jej realizacje.
136. Pojęcie konceptualizmu w sztuce.
137. Sztuka figuratywna po II wojnie światowej.
138. Przemiany w architekturze XX wieku.
139. Ważne realizacje w rzeźbie XX wieku.
140. Wybrane projekty architektów XX wieku.
141. Pojęcia: asamblaż, ambalaż i environment na wybranych przykładach.
142. Termin akcjonizm i jego przejawy w sztuce.
143. Happening – założenia i realizacje.
144. Wybrane sylwetki artystów polskich XX wieku.
Kanon dzieł, które należy znać na egzaminie dyplomowym
1. SZTUKA ERY PREHISTORYCZNEJ
• Wenus z Willendorfu,
• malowidła z Lascaux: Sala Byków i Altamiry w Hiszpanii,
• zespół Stonehenge (plan, bryła, rekonstrukcja),
• zabudowa Biskupina.
2. SZTUKA STAROŻYTNA
a) SZTUKA STAROŻYTNEJ MEZOPOTAMII
• ziggurat z Ur,
• sztandar z Ur,
• orant sumeryjski,
• Stela Hammurabiego,
• ranna lwica – relief z Niniwy,
• asyryjska rzeźba Lamassu,
• miasto Babilon z Bramą Isztar.
b) SZTUKA STAROŻYTNEGO EGIPTU
• piramida faraona Dżesera w Sakkara (bryła),
• piramidy Cheopsa, Chefrena, Mykerinosa w Gizie,
• Sfinks w Gizie,
• Triada króla Mykerinosa,
• faraon Mykerinos z małżonką,
• Skryba z Sakkara,
• świątynia Ramzesa II w Abu Simbel (fasada),
• świątynia Hatszepsut w Deir-el-Bahari,
• świątynie w Karnaku i Luksorze,
• malowidło: Gęsi z Meidum,
• polowanie na dzikie ptactwo z grobu Menny,
• malowidłoTancerka i dwie muzykantki z grobowca Nachta w Tebach,
• złota maska Tutenhamona,
• głowa królowej Nefretete,
• płaskorzeźba Echnatona z rodziną.
c) SZTUKA MORZA EGEJSKIEGO W EPOCE BRĄZU
• Paryżanka – malowidło z Knossos,
• Książę wśród lilii – malowidło w Knossos,
• tzw. Grób Agamemnona w Mykenach,
• złota maska grobowa z Myken, tzw. Maska Agamemnona,
• Brama Lwów w Mykenach.
d) SZTUKA STAROŻYTNEJ GRECJI
• schemat porządków architektonicznych, nazwy elementów
porządków,
• ornament meander,
• przykładowe wazy w stylach: geometrycznym, orientalizującym,
czarnofigurowym i czerwonofigurowym,
• czarnonofigurowa waza François,
• waza czarnofigurowa z przedstawieniem Achillesa i Ajaksa grających
w kości,
• plan Akropolu ateńskiego,
• Partenon na Akropolu ateńskim (plan, bryła),
• Erechtejon na Akropolu ateńskim (plan, bryła ogólnie i od strony
ganku kor,
• świątynia Ateny Nike Apteros na Akropolu ateńskim (bryła),
• teatr w Epidauros (plan, widok ogólny),
• posąg kurosa (np. z Sunion),
• kora archaiczna,
• Woźnica z Delf,
• Fidiasz – posąg Ateny Partenos (na przykładzie rzymskiej kopii),
• Fidiasz – Procesja Panatenajska – płaskorzeźba z Partenonu,
• Nike zawiązująca sandał – płaskorzeźba,
• Poliklet – Doryforos,
• Myron – Dyskobol,
• Praksyteles – Hermes z małym Dionizosem, Afrodyta z Knidos,
Apollo z jaszczurką,
• Skopas – Bachantka,
• Lizyp – Odpoczywający Herakles, Apoksyomenos,
• Nike z Samotraki,
• Grupa Laokoona,
• Wenus z Milo,
• Apollo Belwederski,
• Umierający Gall,
• Ołtarz Pergamoński (plan, bryła, płaskorzeźby z fryzu).
e) SZTUKA ETRUSKÓW
• sarkofag małżonków z Caere (Cerveteri),
• Apollo z Wejów,
• Malowidła ścienne z grobowca Leopardów w Tarkwinii (np. Grający
na aulosie lub Uczta),
• Wilczyca kapitolińska.
f) SZTUKA STAROŻYTNEGO RZYMU
• świątynia Westy w Tivoli (bryła),
• świątynia w Nemausus (dziś Nîmes) tzw. Maison Carrée,
• Panteon w Rzymie (plan, przekrój, fasada, wnętrze),
• Amfiteatr Flawiuszów (Koloseum w Rzymie),
• akwedukt – tzw. Pont-du-Gard w Nîmes,
• mauzoleum Cecylii Metelli prz Via Apia,
• dom rzymski w Pompejach (przykładowy np. rekonstrukcja),
• Łuk Tytusa w Rzymie,
• Łuk Konstantyna w Rzymie,
• Kolumna Trajana w Rzymie,
• Ołtarz Pokoju (Ara Pacis) w Rzymie (bryła, płaskorzeźby),
• Statua Barberini,
• posąg konny Marka Aureliusza w Rzymie,
• posąg cesarza Augusta z Prima Porta,
• Flora – tzw. Primavera, fresk z domu w Stabiach,
• freski z Domu Wettiuszów w Pompejach,
• mozaika Bitwa pod Issos,
• portret fajumski (dowolny przykład).
3. SZTUKA WCZESNEGO CHRZEŚCIJAŃSTWA I ŚREDNIOWIECZA
a) SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA
• rekonstrukcja i plan wczesnochrześcijańskiej bazyliki św. Piotra w
Rzymie,
• Chrystus – Dobry Pasterz – rzeźba oraz fresk z katakumb Pryscylli w
Rzymie,
• Sarkofag Juniusa Bassusa z IV w.,
• mauzoleum Galli Placydii w Rawennie,
• mauzoleum Konstancji w Rzymie wraz z mozaikami,
• Dobry Pasterz – mozaika z Mauzoleum Galii Placydii w Rawennie.
b) SZTUKA BIZANTYJSKA I BIZANTYNIZUJĄCA
• Anthemios z Tralles, Izydor z Miletu – kościół Hagia Sophia
w Konstantynopolu (bryła, plan, wnętrze),
• mozaika przedstawiająca grupę Deesis z kościoła Hagia Sophia,
• kościół San Vitale w Rawennie (plan, wnętrze, mozaiki z
prezbiterium: Orszak Justyniana I Wielkiego i Orszak Teodory),
• Psałterz Paryski – ilustracja z Modlitwą proroka Izajasza,
• bazylika św. Marka w Wenecji (fasada i plan),
• ikona Matki Boskiej Włodzimierskiej,
• ikona Trójcy Świętej Andrieja Rublowa.
c) SZTUKA WCZESNOŚREDNIOWIECZNA
Materiał nauczania:
• kaplica pałacowa w Akwizgranie (bryła, plan, wnętrze),
• kościół św. Michała w Hildesheim (bryła, plan),
• drzwi z Hildesheim,
• miniatura z Księgi z Kells – karta z monogramem Chiro.
d) SZTUKA ROMAŃSKA W EUROPIE ZACHODNIEJ I W POLSCE
• katedra w Spirze (bryła i plan),
• opactwo Maria Laach,
• Santiago de Compostela,
• kościół Cluny III (analiza obiektu na podstawie rekonstrukcji),
• kościół Nôtre Dame w Poitiers (fasada),
• Kościół w Tuluzie,
• zespół katedralny w Pizie,
• Kościół w Durham,
• portal w Moissac, Arles, Vezelay,
• rzeźby architektoniczne z Autun,
• freski z Tahull,
• miniatury z Biblii Winchester,
• tkanina z Bayeux,
• palatium z rotundą na Ostrowie Lednickim (plan),
• rotunda św. Feliksa i Adaukta w Krakowie,
• krypta św. Leonarda na Wawelu (wnętrze),
• kolegiata w Tumie pod Łęczycą,
• rotunda św. Prokopa w Strzelnie (bryła, plan),
• kolegiata w Kruszwicy (plan, bryła),
• kościół św. Andrzeja w Krakowie,
• założenia cysterskie na przykładzie Wąchocka,
• Drzwi Gnieźnieńskie,
• kolumny z kościoła Norbertanek w Strzelnie,
• tympanon fundacyjny kościoła św. Prokopa w Strzelnie,
• portal z kościoła św. Elżbiety/Marii Magdaleny we Wrocławiu,
• posadzka w podziemiach kolegiaty w Wiślicy tzw. „Płyta Wiślicka”,
• patena kaliska,
• „Kielich Dąbrówki” z Trzemeszna.
e) SZTUKA GOTYCKA W EUROPIE ZACHODNIEJ I W POLSCE
• schemat rozkładu sił w kościele gotyckim,
• elementy dekoracji gotyckiej (rozeta, maswerk, pinakiel, wimperga,
żabka, kwiaton, sklepienia: krzyżowo-żebrowe, gwiaździste,
kryształowe, sieciowe, wachlarzowe),
• chór katedry w Saint Denis w Paryżu (plan, wnętrze),
• katedra Nôtre Dame w Paryżu (plan, bryła, wnętrze),
• katedra w Chartres (bryła, plan, wnętrze),
• katedra w Reims (bryła, plan),
• katedra w Amiens (bryła, plan,)
• Sainte Chapelle w Paryżu (bryła, wnętrze kaplicy górnej),
• katedra w Kolonii (bryła),
• katedra w Salisbury (bryła, plan),
• katedra w Wells (bryła, plan, wnętrze),
• katedra w Mediolanie (fasada),
• Pałac Dożów w Wenecji (elewacja),
• katedra w Sienie (fasada),
• Palazzo Vecchio we Florencji (bryła),
• katedra św. Wita w Pradze (wnętrze),
• katedra we Wrocławiu (bryła) ,
• kościół Mariacki w Krakowie (bryła, plan, wnętrze z ołtarzem),
• barbakan w Krakowie (bryła),
• Wrocławski Ratusz (bryła),
• kościół Mariacki w Gdańsku (plan, bryła, wnętrze),
• zamek w Malborku,
• portal królewski w Chartres,
• grupy: Nawiedzenia i Zwiastowania z katedry w Reims ,
• Uta i Eckhart – rzeźby fundatorów z Naumburga,
• bracia Limburg – iluminacje z Bardzo bogatych godzinek księcia de
Berry,
• Pieta z Avignon,
• Pieta z Lubiąża,
• Krucyfiks mistyczny z kościoła Bożego Ciała we Wrocławiu,
• Piękna Madonna z Wrocławia,
• Madonna z Krużlowej,
• nagrobek Kazimierza Wielkiego z katedry wawelskiej,
• Wit Stwosz – Ołtarz Mariacki, krucyfiks z kościoła Mariackiego
w Krakowie, nagrobek Kazimierza Jagiellończyka,
• Ucieczka do Egiptu (poliptyk dominikański),
• Św. Anna Samotrzecia ze Strzegomia,
• Epitafium Wierzbięty z Branic,
• Opłakiwanie z Chomranic.
4. PROTORENESANS I RENESANS
a) PROTORENESANS WE WŁOSZECH
• Giotto – freski z kaplicy Scrovegnich w Padwie (Opłakiwanie,
Pocałunek Judasza), freski z Asyżu: Kazanie do ptaków,
• Duccio – Maestá,
• Simone Martini – Zwiastowanie,
• Pietro i Ambrogio Lorenzetti – Alegoria dobrych i złych rządów
w Palazzo Publico w Sienie,
• Nicola i Giovanni Pisano – Ambona w katedrze w Pizie.
b) SZTUKA QUATTROCENTA
• ornament groteskowy,
• Filippo Brunelleschi – Florencja: Ospedale degli Innocenti, San
Lorenzo, kopuła katedry we Florencji, kaplica Pazzich,
• Leon Battista Alberti – Tempio Malatestiano w Rimini, Santa
Maria Novella we Florencji,
• Michelozzo – Palazzo Medici-Ricardi we Florencji,
• Lorenzo Ghiberti – II drzwi baptysterium florenckiego, (scena
z Ofiarowaniem Izaaka), III drzwi do baptysterium florenckiego
(tzw. Rajskie wrota),
• Donatello – Dawid, Posąg konny Gattamelaty,
• Andrea del Verrocchio – Dawid, Posąg konny Colleoniego, obraz
Chrzest Chrystusa,
• Rodzina della Robbia – płaskorzeźby tonda z niemowlętami z
Ospedale degli Innocenti,
• Masaccio – Wygnanie z raju, Grosz czynszowy, Trójca Święta,
• Fra Angelico – Zwiastowanie z Klasztoru św. Marka we Florencji,
• Paolo Uccello- Bitwa pod San Romano,
• Andrea Mantegna- iluzjonistyczny fresk z Camera degli Spozi w
palazzo Ducale w Mantui, Chrystus z Brery,
• Domenico Ghirlandaio – Narodziny Marii, Starzec z wnukiem,
• Piero della Francesca – Zmartwychwstanie, Sen Konstantyna,
Biczowanie, portrety Federico Montefeltra i Battisty Sforzy,
• Sandro Botticelli – Madonna Magnificat, Primavera, Narodziny
Wenus.
c) MALARSTWO NIEDERLANDZKIE XV WIEKU
• Jan van Eyck – Ołtarz Gandawski(wraz z Hubertem van Eyck),
Małżeństwo Arnolfinich, Madonna kanclerza Rolin,
• Rogier van der Weyden – Zdjęcie z krzyża, Sąd Ostateczny,
• Hugo van der Goes – Ołtarz Portiniarich,
• Hans Memling– Sąd Ostateczny,
• Hieronim Bosch – Ogród rozkoszy ziemskich, Syn marnotrawny, Wóz
siana, Niesienie krzyża.
d) SZTUKA CINQUECENTA
• Donato Bramante – Tempietto w Rzymie, plan Bazyliki św. Piotra,
• Andrea Palladio – Teatro Olimpico, Il Redentore, Villa Rotonda,
• Michał Anioł – plan i kopuła Bazyliki św. Piotra, Biblioteka
Laurenziana, Dawid, Pieta z bazyliki św. Piotra, Mojżesz, nagrobki
Medyceuszy, Pieta Rondanini, freski na sklepieniu Kaplicy
Sykstyńskiej, Sąd Ostateczny,
• Leonardo da Vinci – Madonna w grocie (dwie wersje), Ostatnia
Wieczerza, Dama z gronostajem, Mona Liza, Święta Anna Samotrzeć,
• Rafael Santi – Piękna Ogrodniczka, Madonna Sykstyńska, Szkoła
ateńska, Portret Leona X,
• Giovanni Bellini – Sacra Conversazione,
• Giorgione – Śpiąca Wenus, Burza, Koncert wiejski,
• Tycjan – Miłość ziemska i niebiańska, Wenus z Urbino, Karol V na
koniu, portret papieża Pawła III z nepotami, Danae,
• Tintoretto – Ostatnia Wieczerza,
• Paolo Veronese – Uczta w Kanie Galilejskiej.
e) SZTUKA MANIERYZMU
• Jacopo Pontormo – Nawiedzenie, Zdjęcie z krzyża,
• Agnolo Bronzino – Zwycięstwo czasu nad miłością,
• Parmigianino – Madonna z długą szyją,
• Giuseppe Arcimboldo – Lato (z 1563 r.),
• Antonio Allegri zw. Correggio – Wniebowzięcie Marii fresk z kopuły
katedry w Parmie, Danae,
• Giovanni da Bologna – Porwanie Sabinek, Merkury,
• Benvenuto Cellini – Perseusz, Solniczka Franciszka I,
• El Greco – Pogrzeb hrabiego Orgaza, Widok Toledo, Laokoon,
Ekstaza św. Franciszka (z Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach).
f) SZTUKA RENESANSOWA I MANIERYSTYCZNA POZA ITALIĄ
• Szkoła Fontainebleau – Diana łowczyni,
• Francois Clouet – Franciszek I,
• Zamek w Chambord,
• Pierre Lescot – renesansowa przebudowa Luwru,
• Cornelis Floris de Vriendt: Ratusz w Antwerpii,
• Pieter Bruegel Starszy – Upadek Ikara, Kraina lenistwa, Ślepcy,
Wesele chłopskie, Wieża Babel, Walka karnawału z postem, cykl
Pory roku: Myśliwi na śniegu,
• Albrecht Dürer – Autoportret (jako Chrystus), Melancholia,
graficzna wersja Adama i Ewy, Czterech jeźdźców Apokalipsy,
Zając,
• Hans Holbein Młodszy – Portret Henryka VIII, Ambasadorowie,
• Lucas Cranach Starszy – Wenus i Amor (akty), Portret Marcina
Lutra,
• Mathias Grünewald – Ołtarz z lsenheim.
g) SZTUKA RENESANSOWA I MANIERYSTYCZNA W POLSCE
• Franciszek Florentczyk, Bartolomeo Berrecci – zamek na Wawelu
(krużganki, renesansowe wnętrza),
• Bartolomeo Berecci – kaplica Zygmuntowska (bryła, wnętrze),
nagrobek Zygmunta Starego,
• Sale wawelskie – Sala poselska,
• Santi Gucci – zamek w Baranowie (plan, bryła z zewnątrz, dziedziniec),
nagrobek Stefana Batorego, Zygmunta Augusta, nagrobek Anny
Jagiellonki,
• Zamość (plan i widok ogólny na ratusz oraz kamienice),
• Giovanni Battista di Quadro z Lugano – ratusz w Poznaniu (bryła),
• kamienice braci Przybyłów w Kazimierzu Dolnym (elewacje),
• Jan Maria Padovano – attyka krakowskich Sukiennic,
• arrasy wawelskie z kolekcji Zygmunta Augusta,
• portret Anny Jagiellonki i Stefana Batorego Marcina Kobra,
• Kodeks Baltazara Behema – miniatura Ludwisarz,
• Antoni van Opbergen – Wielki Arsenał w Gdańsku (fasada),
• Hans Vredemann de Vries, Izaak van den Blocke: Sala Czerwona w
ratuszu gdańskim.
5. SZTUKA EPOKI BAROKU I ROKOKA
a) SZTUKA BAROKOWA WE WŁOSZECH
• Jacopo da Vignola, Giacomo della Porta – kościół Il Gesu (plan,
przekrój, fasada),
• Carlo Maderna – fasada bazyliki św. Piotra w Rzymie,
• Gianlorenzo Bernini – schody Królewskie na Watykanie, kościół San
Andrea na Kwirynale (fasada, plan), plac i kolumnada przed Bazyliką
św. Piotra w Rzymie (plan, bryły), Dawid, Apollo i Dafne, Konfesja
nad grobem św. Piotra, Ekstaza św. Teresy, Tron św. Piotra,
Nagrobek papieża Urbana VIII, Fontanna Czterech Rzek,
• Niccolo Salvi – Fontanna di Trevi w Rzymie,
• Francesco Borromini – kościół San Carlo alle Quatro Fontane (plan,
fasada), kościół San Ivo w Rzymie (plan i fasada),
• Baldassare Longhena – kościół Santa Maria della Salute w Wenecji
(plan, bryła),
• Michelangelo Merisi da Caravaggio – Kosz z owocami, Chory
Bachus, Lutnista, cykl obrazów ze św. Mateuszem z kaplicy
Contarelli w San Ligi dei Francesci w Rzymie, Złożenie do grobu,
Wieczerza w Emaus, Śmierć Matki Boskiej, Dawid z głową Goliata,
Nawrócenie Szawła, Męczeństwo św. Piotra,
• Artemisia Gentileschi – Judyta i Holofernes,
• Annibale Carracci – Triumf Bachusa i Ariadny fresk w Palazzo
Farnese w Rzymie, Jedzący fasolę,
• Andrea del Pozzo – freski z kościoła San Ignazio w Rzymie,
• Pietro da Cortona – Gloryfikacja rządów Urbana VIII (fresk w Pałacu
Barberini w Rzymie),
• Giambattista Tiepolo – freski w pałacu biskupim w Würzburgu,
• Antonio Canale – Widok kościoła San Giorgio Maggiore,
• Francesco Guardi – Gondola na lagunie o zmierzchu.
b) SZTUKA BAROKU W HISZPANII
• Escurial (plan, elewacja),
• Churriguera – ołtarz w San Esteban w Salamance,
• churrigueryzm – wnętrze zakrystii kartuzów w Grenadzie,
• Diego Rodriguez de Silva y Velazquez – Stara kucharka, Infantka
Małgorzata, Portret Filipa IV, Poddanie Bredy, Portret Innocentego
X, Panny dworskie (Las Meninas), Wenus z lustrem , Prządki,
• Jose de Ribera – Męczeństwo św. Filipa,
• Francisco de Zurbarán – Martwa natura z czterema naczyniami, Św.
Franciszek cudem zabalsamowany,
• Esteban Bartolomé Murillo – Immaculata.
c) SZTUKA EPOKI BAROKU WE FRANCJI
• Charles le Brun, Louis le Vau – pałac Vaux le Vicomte (plan, bryła),
• Charles le Brun, Louis le Vau, Andre le Notre, Jules Hardouin-
Mansart – Wersal, (pałac wraz z założeniem ogrodowym, plan, bryła,
elewacja frontowa i ogrodowa, Galeria Zwierciadlana),
• Jules Hardouin-Mansart – kościół des Invalides w Paryżu (plan,
bryła),
• Claude Perrault – wschodnia fasada Luwru,
• Georges de la Tour – Znalezienie ciała św. Sebastiana, Pracownia
stolarska św. Józefa, Św. Maria Magdalena pokutująca (z lustrem),
• Claude Lorrain – Lądowanie Kleopatry w Tarsie, Odjazd św. Urszuli,
• Nicolas Poussin – Et in Arcadia Ego, Pogrzeb Fokiona,
• Bracia Le Nain – Portret rodziny chłopskiej,
• Philippe de Champaigne – Portet kardynała Richelieu,
• Hyacinthe Rigaud -Portret Ludwika XIV w stroju koronacyjnym,
• Pierre Puget – Milon z Krotonu,
• François Girardon – Apollo z nimfami (Wersal, ogród),
• Antone Coysevox – Ludwik XIV przekraczający Ren – relief z Salonu
Wojny w Wersalu.
d) SZTUKA EPOKI BAROKU W EUROPIE PÓŁNOCNEJ
• Pieter Paul Rubens – Autoportret z Izabelą Brandt, Podniesienie
Krzyża, Zdjęcie z krzyża z Antwerpii, Porwanie córek Leukippa,
Przybycie Marii Medycejskiej do Marsylii, Krajobraz z tęczą, Trzy
Gracje, Helena Fourment w futrze,
• Jacob Jordaens – Król pije,
• Anton van Dyck – Portret Karola I na łowach,
• Frans Snyders –Spiżarnia,
• Jan Bruegel Aksamitny –Bukiet,
• Rembrandt Hermesz van Rijn – Lekcja anatomii doktora Tulpa,
Wymarsz strzelców, Danae, Hendrijke kąpiąca się w rzece, Portret
Tytusa, Autoportret – Rembrandt jako apostoł Paweł, Autoportret z
Saskią na kolanach, Powrót syna marnotrawnego, Krajobraz z
trzema krzyżami (grafika), Pejzaż z miłosiernym Samarytaninem (w
Muzeum Czartoryskich w Krakowie), Dziewczyna w ramie obrazu i
Uczony przy pulpicie (w Zamku Królewskim w Warszawie),
• Frans Hals – Regentki domu starców w Haarlemie, Wesoły bibosz,
Czarownica z Haarlemu (Stara pijaczka),
• Jan Vermeer van Delft – Czytająca list (z Drezna), Kobieta ważąca
perłę, Widok Delft, Alegoria malarstwa, Koronczarka, Nalewająca
mleko,
• Jan Steen – Zwariowane gospodarstwo,
• Pieter de Hooch – Kobieta z dziećmi,
• Gerard ter Borch – Napomnienie ojcowskie,
• Jacob van Ruisdael – Młyn koło Wijk,
• Willem van der Velde – Wystrzał dział,
• Willem Claesz Heda – Martwa natura (Śniadanie),
• Hendrick ter Brugghen – Dawid grający na harfie,
• Jacob van Campen – Ratusz w Amsterdamie,
• Christopher Wren – katedra św. Pawła w Londynie,
• Johann Bernhard Fisher von Erlach – kościół św. Karola Boromeusza
w Wiedniu (fasada, plan, wnętrze), pałac Schönbrunn w Wiedniu,
• Lucas Hildebrandt – Belweder w Wiedniu,
• Balthazar Neumann – kościół Vierzehnheiligen, pałacu biskupi
w Würzburgu,
• Mattihäus Daniel Pöppellmann – Zwinger w Dreźnie,
• Casma Damian i Egid Quirin Asam – kościół Jana Nepomucena
w Monachium, ołtarz Wniebowzięcia NMP w kościele klasztornym
w Rohr,
• Georg von Knobelsdorff – Pałac Sanssuci w Poczdamie,
• Dominiku Zimmermann – Kościół pielgrzymkowy w Wies.
e) PÓŹNY BAROK I ROKOKO W EUROPIE
• ornament rocaille,
• ceramika rokokowa np. z Miśni,
• Gabriel Germain Boffrand – hotel Soubise w Paryżu (wnętrze z
Salonem księżnej),
• Antoine Watteau – Odjazd na Cyterę, Szyld Gersainta, Gilles,
• François Boucher – Kąpiel Diany, Toaleta Wenus,
• Jean-Honore Fragonarda – Huśtawka,
• Jan Piotr Norblin – Towarzystwo na wycieczce w parku,
• Jean-Baptiste Simeon Chardin – Modlitwa przed posiłkiem, Stół
kredensowy, Martwa natura z zabitą płaszczką,
• Etienne Maurice Falconet – Pomnik Piotra I w Petersburgu,
• Ignaz Günther –Zwiastowanie,
• Thomas Gainsborough – Robert Andrews z żoną, Błękitny chłopiec,
Poranna przechadzka,
• Sir Joshua Reynolds – Portret Nelly O`Brien,
• William Hogarth – W salonie pani z cyklu Modne małżeństwo (wersja
olejna i graficzna).
f) BAROK I ROKOKO W POLSCE
• Giovanni Trevano – kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie (fasada,
bryła, plan),
• Jan Trevano – Zamek Królewski w Warszawie, Pałac Biskupów
krakowskich w Kielcach,
• Tylman z Gameren – kościół św. Anny w Krakowie, kościół
Sakramentek w Warszawie, pałac Krasińskich w Warszawie,
• Karol Bay – kościół Wizytek w Warszawie,
• Zamek Ossolińskich – Krzyżtopór w Ujeździe,
• Zamek w Podhorcach,
• Augustyn Locci – pałac w Wilanowie (bryła),
• Pałac Branickich w Białymstoku,
• Konstanty Tencalla, Clemente Molli – Kolumna Zygmunta,
• warsztat włoski – dekoracja sztukatorska kaplicy Pana Jezusa w
Tarłowie z fragm. Rozmowa Śmierci ze szlachcicem (Taniec
Śmierci),
• Baltazar Fontana – dekoracja sztukatorska wnętrza kościoła św. Anny
w Krakowie,
• Tommaso Dolabella – Portret Stanisława Tęczyńskiego,
• Anonim – Portret trumienny Stanisława Woyszy,
• portret Łukasza Opalińskiego,
• Bartłomiej Strobel – Portret Władysława Dominika Zasławskiego-
Ostrogskiego,
• Daniel Schulz – Portret Jana Kazimierza (w popiersiu)
• Jerzy Eleuter Szymonowicz-Siemiginowski – Jan III pod Wiedniem,
Św. Anna Samotrzeć,
• Anonim – Taniec śmierci (z kościoła Bernardynów w Krakowie).
6. KLASYCYZM
a) SZTUKA NEOKLASYCYZMU W EUROPIE ZACHODNIEJ
• Jacques Ange Gabriel – Petit Trianon (obie fasady) w Wersalu,
• Jacques-Germain Soufflot – kościół św. Genowefy w Paryżu (plan,
bryła, fasada),
• Claude-Nicolas Ledoux – Rogatki paryskie, założenie urbanistyczne
Arc-et-Senans,
• Étienne-Louis Boullée – Projekt mauzoleum Newtona,
• Charles Percier, Pierre Fontanie – Łuk Triumfalny na placu Carrousel
w Paryżu,
• Jean François Chalgrin – Łuk na Placu Gwiazdy w Paryżu,
• Pierre Vignon – kościół św. Magdaleny w Paryżu,
• Karl Friedrich Schinkel – Nowy Odwach i Altes Museum (plan,
fasada) w Berlinie,
• Carl Gotthard Langhans – Brama Brandenburska w Berlinie,
• Lord Burlington (Richard Boyle) i William Kent – Chiswick House
(willa wraz z parkiem),
• Robert Smirke – British Museum w Londynie,
• Jacques-Louis David – Przysięga Horacjuszy, Śmierć Marata,
Sabinki, Śmierć Sokratesa, Portret pani Recamier, Bonaparte na
przełęczy św. Bernarda, Koronacja Napoleona, Portret Stanisława
Kostki Potockiego (z Wilanowa),
• Jean Auguste Dominique Ingres – Źródło, Wielka Odaliska, Łaźnia
turecka, Portret panny Riviere,
• Antonio Canova – Amor i Psyche, Portret Pauliny Borghese, Henryk
Lubomirski jako Amor,
• Bertel Thorvaldsen – Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, Pomnik
Kopernika, Ganimedes i orzeł.
b) STYL STANISŁAWOWSKI I KLASYCYZM W POLSCE
• Dominik Merlini – Pałac Na Wodzie (obie fasady, bryła, wnętrza),
pałac Królikarnia (plan, elewacje), Sala Rycerska i Prospektowa w
Zamku Królewskim,
• Jan Chrystian Kamsetzer – Teatr na Wyspie w Łazienkach,
• Szymon Bogumił Zug – kościół ewangelicko-augsburski w
Warszawie (plan, bryła, fasada), Park Arkadia k. Nieborowa,
• Stanisław Zawadzki – Pałac w Śmiełowie, Pałac w Lubostroniu,
• Chrystian Piotr Aigner – kościół św. Aleksandra w Warszawie, Pałac
i park w Puławach,
• Jakub Kubicki – Belweder w Warszawie (bryła),
• Antonio Corazzi – Teatr Wielki w Warszawie, Pałac Towarzystwa
Przyjaciół Nauk (tzw. Pałac Staszica), Pałac Komisji Rządowej
Przychodu i Skarbu, Pałac Ministra Skarbu przy Pl. Bankowym w
Warszawie,
• Marceli Bacciarelli – Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego
z klepsydrą, Stanisław August Poniatowski w stroju koronacyjnym,
•Bernardo Bellotto (zw. Canaletto) – Kolumna Zygmunta od strony
Wisły, Krakowskie Przedmieście, Widok Warszawy od strony Pragi,
•Antoni Brodowski – Portret brata Karola,
• Jakub Tatarkiewicz – Umierająca Psyche.
7. SZTUKA XIX WIEKU
a) ROMANTYZM W SZTUCE EUROPEJSKIEJ
•Francisco Goya y Lucientes – Maja naga, Maja ubrana, Gdy
rozum śpi budzą się potwory (akwaforta z akwatintą z cyklu
Kaprysy), Rozstrzelanie powstańców madryckich, Autoportret (w
wieku dojrzałym), Portret księżnej Alba z 1785 r., Rodzina
Karola IV, Saturn pożerający swe dzieci,
•Théodore Géricault – Tratwa Meduzy, Oficer szaserów,
•Eugene Delacroix – Dante i Wergiliusz w piekle, Wolność
wiodąca lud na barykady, Śmierć Sardanapala, Scena z masakry
na Chios, Kobiety algierskie, Portret Chopina,
•Caspar David Friedrich – „Nadzieja” w lodach, Podróżnik po
morzu chmur, Mężczyzna i kobieta zapatrzeni w księżyc, Opactwo
w dąbrowie, Mnich nad brzegiem morza, Krzyż w górach,
Kredowe skały Rugii,
•William Blake – Przedwieczny,
• Johann Heinrich Fűssli – Koszmar (Nocne mary),
• Joseph William Turner – Szybkość, para, deszcz, Ostatnia droga
Téméraire’a, Burza śnieżna, Pożar Parlamentu londyńskiego,
•John Constable – Wóz siana, Katedra w Salisbury (wersja z 1823
r.)
•Johann Friedrich Overbeck – Italia i Germania,
•François Rude – Wymarsz ochotników (Marsylianka).
b) ARCHITEKTURA XIX WIEKU
• Strowberry Hill w Londynie Horace Walpole’a,
• Henri Labrouste – Biblioteka św. Genowefy w Paryżu,
• John Nash– Pawilon królewski w Brighton (bryła),
• Charles Barry – Parlament w Londynie (bryła),
•Zamek Neuschwanstein (bryła),
• Karl Friedrich Schinkel – pałac w Kórniku (bryła),
•Charles Garnier – opera w Paryżu (bryła, fasada),
•Paul Abadie – Bazylika Sacré-Coeur w Paryżu,
•Joseph Paxton – Pałac Kryształowy w Londynie (zdjęcia i
rekonstrukcje),
• Gustave Eiffel – wieża w Paryżu,
•Franciszek Maria Lanci – Żółta Karczma na Służewie w Warszawie,
•Henryk Marconi – kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie,
Hotel Europejski w Warszawies,
• Józef Pius Dziekoński – Kościół św. Floriana na Pradze w
Warszawie,
•Jan Zawiejski – Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
•Louis Sullivan – Auditorium Building w Chicago.
c) AKADEMIZM I SZTUKA OFICJALNA W XIX WIEKU
•Thomas Couture – Rzymianie okresu upadku,
• Alexandre Cabanel – Narodziny Wenus,
•William – Adolphe Bouguereau – Narodziny Wenus,
•Henryk Siemiradzki – Dirce chrześcijańska, Pochodnie Nerona,
Kurtyna Teatru Słowackiego w Krakowie.
d) PRERAFAELICI
• John Everett Millais – Ofelia, Chrystus w pracowni tolarskiej,
• Dante Gabriel Rossetti –Zwiastowanie,
• William Holman Hunt – Przebudzone sumienie,
• Edward Burne-Jones – Złote schody.
e) REALIZM W MALARSTWIE EUROPEJSKIM
• Gustave Courbet – Kamieniarze, Atelier malarza, Dzień dobry, panie
Courbet, Pogrzeb w Ornans,
•Camille Corot –Wspomnienie z Mortefontaine, Katedra w Chartres,
•Jean François Millet – Anioł Pański, Zbierające kłosy, Siewca,
•Theodore Rousseau – Dęby w Apremont,
• Józef Szermentowski – Odpoczynek oracza,
•Honore Daumier – Praczka, Ulica Transnonain w Paryżu,
•Ilia Riepin – Burłacy na Wołdze.
f) WOKÓŁ IMPRESJONIZMU
• Edouard Manet – Olimpia, Śniadanie na trawie, Bar w Folies-
Bergere, Atelier w łódce, Rozstrzelanie cesarza Maksymiliana (1867-
68),
• Claude Monet – Impresja, Wschód słońca, Dworzec Saint Lazare
(Przynajmniej dwie wersje), Katedra w Rouen (przynajmniej trzy
wersje), Stogi (dwie wersje), Nenufary (dwie wersje), Mostek
japoński,
•Edgar Degas – Primabalerina, Klasa tańca, Wyścigi konne (Jeźdźcy.
Amatorzy),
• Camille Pissarro – Czerwone dachy,
•Pierre-Auguste Renoir – Wielkie kąpiące się, Moulin de la Galette,
Śniadanie wioślarzy, Huśtawka, Akt w słońcu,
• Berthe Morisot – Kołyska,
•James McNeil Whistler – Symfonia w bieli nr 2, Aranżacja szarości i
czerni nr 1 (Matka artysty).
g) POSTIMPRESJONIŚCI
•George Seurat – Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte,
Cyrk,
•Paul Cézanne – Dom wisielca, Martwa natura z kuchennym stołem,
Góra Sainte-Victoire (kilka wersji), Autoportret, Chłopiec w
czerwonej kamizelce, Grający w karty, Wielkie kąpiące się,
• Vincent van Gogh – Buty, Jedzący kartofle, Portret Ojca Tanquy,
Nocna kawiarnia, Autoportret (z 1888 r.), Autoportret z
zabandażowanym uchem, Droga z cyprysami, Słoneczniki
(przynajmniej dwie wersje), Sypialnia van Gogha, Kruki nad łanem
zboża, Gwiaździsta noc,
• Henri de Toulouse-Lautrec – Moulin Rouge, Les Ambasadeurs
Aristide Bruant, Jane Avril w Jardin de Paris, Yvette Gilbert, W
salonie, Divan Japonai,
• Paul Gauguin – Wizja po kazaniu – walka Jakuba z aniołem,
Autoportret z Żółtym Chrystusem, Ta Matete, Manao Tupapau,
Nevermore, Kobiety na plaży, Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy?
Dokąd zmierzamy?
h) SYMBOLIZM XIX WIEKU
• Gustave Moreau – Edyp i Sfinks, Zjawa,
•Puvis de Chavannes – Biedny rybak,
•Arnold Böcklin – Wyspa umarłych (wersja z 1880 r.),
• Odilon Redon – Oko jako dziwaczny balon (litografia),
•Paul Serusier –Talizman,
•Pierre Bonnard – Akt w kontrapoście,
• Maurice Denis – Muzy.
i) ARTS & CRAFTS MOVEMENT
•William Morris, Philips Webb – Red House w Londynie,
•William Morris, Philip Webb – Meble (wybrany przykład) oraz
tapeta z motywem kwiatów polnych (1876r.).
j) RZEŹBA XIX WIEKU
• François Rude – Marsylianka (rzeźba z Łuku Triumfalnego na Placu
Gwiazdy),
•Honore Daumier –Ratapoil,
• Edgar Degas – Czternastoletnia tancerka,
•Jean-Baptiste Carpeaux – Taniec,
•Auguste Rodin – Myśliciel, Katedra, Pocałunek, Ręka Boga,
Mieszczanie z Calais, Danaida,
• Camille Claudel– Fala.
k) ROMANTYZM, HISTORYZM I REALIZM W MALARSTWIE POLSKIM
•Piotr Michałowski – Seńko, Napoleon na siwym koniu, Bitwa pod
Somosierrą (wersja z ok. 1837 r.),
•Artur Grottger – Pożegnanie powstańca, rysunki: Kucie kos, Bój (z
cyklu Lituania),
• Jan Matejko – Stańczyk, Rejtan – Upadek Polski, Kazanie Skargi,
Hołd Pruski, Bitwa pod Grunwaldem, Poczet królów polskich,
Konstytucja 3 Maja
•Henryk Rodakowski – Portret matki, Portret generała Henryka
Dembińskiego,
• Józef Simmler – Śmierć Barbary Radziwiłłówny,
•Juliusz Kossak – Polowanie z sokołem, Stadnina na Podolu,
•Wojciech Kossak, Jan Styka- Panorama Racławicka (fragment
z Kościuszką),
• Józef Brandt – Pojmanie na arkan,
•Aleksander Kotsis – Ostatnia chudoba,
•Wojciech Gerson – Cmentarz w Zakopanem,
•Józef Szermentowski – Bydło schodzące do wodopoju,
•Maksymilian Gierymski – Pikieta powstańcza,
•Aleksander Gierymski – Altana w ogrodzie (oraz studia do obrazu),
Żydówka z pomarańczami, Święto Trąbek, Wieczór nad Sekwaną,
Trumna chłopska,
• Józef Chełmoński – Czwórka, Bociany, Kuropatwy na śniegu, Babie
lato.
l) SECESJA I MODERNIZM
•Antonio Gaudi – Casa Mila, Sagrada Familia (fasada) w Barcelonie,
•Hektor Guimard – Wejścia do paryskiego metra,
• Victor Horta – Maison Tassel (klatka schodowa) w Brukseli,
• Joseph Olbrich – pałac Secesji wiedeńskiej (bryła),
•James Whistler – Pawia sala (wystrój),
• Emil Gallé – przykładowy wazon,
•Aubrey Beardsley – Pawia suknia, Salome,
•Gustave Klimt – Pocałunek, Judyta i Holofornes,
•Alfons Mucha – plakat reklamujący bibułki „Job”,
• Edward Munch – Krzyk, Madonna, Taniec życia,
•Stanisław Wyspiański – Planty o świcie, wystrój wnętrza domu
Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, witraże i polichromie
kościoła Franciszkanów w Krakowie, Bóg Ojciec (witraż), kartony
do witraży wawelskich, Staś, Mietek, Podwójny portret Elizy
Pareńskiej, Autoportrety, cykl Widok na kopiec Kościuszki,
•Jacek Malczewski – Melancholia, Introdukcja, Błędne koło,
Krajobraz z Tobiaszem, Zatruta studnia (1906, Poznań), Thanatos
(1902, Warszawa),
• Witold Wojtkiewicz – Krucjata dziecięca,
•Józef Mehoffer – Dziwny ogród, witraże do katedry fryburskiej,
•Józef Pankiewicz –Japonka, Targ na kwiaty,
•Władysław Podkowiński – Dzieci w ogrodzie,
• Leon Wyczółkowski – Kopanie buraków (jedna z wersji), Rybacy
(jedna z wersji),
• Julian Fałat – Krajobraz zimowy z rzeką,
•Kazimierz Stabrowski – Na tle witrażu,
•Jan Stanisławski – Topole nad wodą,
•Konrad Krzyżanowski – Chmury w Finlandii, Portret żony z kotem,
• Stanisław Witkiewicz – Willa pod Jedlami (bryła),
• Franciszek Mączyński, Tadeusz Stryjeński – Teatr Stary w Krakowie,
•Franciszek Mączyński – Pałac Sztuki w Krakowie,
•Gustaw Landau-Gutenteger – Willa pod Jabłoniami Kindermana w
Łodzi.
8. SZTUKA I POŁOWY XX WIEKU
a) FOWIZM
• Henri Matisse – Portret żony z zieloną pręgą, Radość życia,
Harmonia w czerwieni,
• Andre Derain – Most Westminsterski,
• Maurice Vlaminck – Czerwone drzewa.
b) EKSPRESJONIZM
• Ernst Ludwig Kirchner – Autoportret z modelką, Kobiety na ulicy,
• Emil Nolde – Tryptyk Maria Egipcjanka, Ukrzyżowanie, Prorok
(drzeworyt),
• Wassily Kandinsky – Błękitny jeździec, Kościół w Murnau,
• Franz Marc – Żółta krowa,
• Paul Klee – Maszyna do ćwierkania,
• Oskar Kokoschka- Morderca – nadzieja kobiet,
• Otto Dix – Wojna,
• Georg Grosz – Filary społeczeństwa,
• Egona Schiele – Dziewczyna z zieloną pończochą.
c) KUBIZM I TENDENCJE POSTKUBISTYCZNE
• Pablo Picasso- Życie, Rodzina kuglarzy, Portret Gertrudy Stein,
Panny z Avinion, Fabryka z Horta de Ebro, Portret Vollarda, Portret
Kahnweilera, Martwa natura ze skrzypcami, Trzej muzykanci,
Guernica, Panny dworskie wg Velazqueza,
• George Braque – Domy w Estaque, Gitara i klarnet, Martwa natura
na stole.
d) FUTURYZM
• Umberto Boccioni – Jedyna forma ciągłości w przestrzeni, Ulica
między domami,
• Giacomo Balla -Dynamizm psa na smyczy, Dziewczynka biegnąca na
balkonie,
• Gino Severini – Dynamizm tancerki.
e) ÉCOLE DE PARIS
• Amedeo Modigliani – Portret Jeanie Hebouterne, Akt leżący,
• Marc Chagall – Ja i moja wieś, Autoportret z siedmioma palcami,
• Tadeusz Makowski – Szewc, Kapela dziecięca.
f) ART DÉCO
• Tamara Łempicka – Tamara w zielonym Bugatti,
• Jan Szczepkowski – Kapliczka Bożego Narodzenia,
• Wojciech Jastrzębowski – wnętrze gabinetu ministra w Ministerstwie
Wyznań i Oświecenia Publicznego w Warszawie.
g) AWANGARDA ROSYJSKA
• Władimir Tatlin – projekt pomnika III Międzynarodówki,
• Naum Gabo – Wariacja sferyczna,
• El Lissitzky – Czerwonym klinem uderz w Białych,
• Kazimierz Malewicz – Czarny kwadrat na białym tle, Kompozycja
suprematystyczna z 1915 r.
h) ABSTRAKCJONIZM W EUROPIE ZACHODNIEJ
• Wassily Kandinsky – Pierwsza akwarela abstrakcyjna, Ostry pełen
spokoju kolor różowy,
• Piet Mondriana – Kompozycja I, Broadway Boogie Woogie,
• Theo van Doesburga – Kompozycja dysonansów.
i) DADAIZM
• Marcel Duchamp – Akt schodzący po schodach, L.H.O.O.Q, Fontanna,
Suszarka do butelek, Panna młoda rozbierana przez swych kawalerów
jednak…,
• Man Ray – Podarunek,
• Kurt Schwitters – Merzbild.
j) SURREALIZM
• Giorgio de Chirico – Tajemnica i melancholia ulicy, Niepokojące
muzy,
• Max Ernst – Napoleon na odludziu, Ubieranie panny młodej, Las,
Mała dziewczynka, która wstąpiła do Karmelu,
• Salvador Dali – Portret Mae West, Uporczywość pamięci, Płonąca
żyrafa, Ostatnia wieczerza,
• Joan Miro – Karnawał Arlekina,
• Rene Magritte –Terapeuta.
k) SZTUKA POLSKA DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO
• Leon Chwistek – Szermierka, Uczta,
• Zbigniew Pronaszko – Akt,
• Tytus Czyżewski -Madonna z dzieciątkiem,
• Stanisław Ignacy Witkiewicz – Marysia i Burek na Cejlonie,
Autoportret w rozbitym lustrze, Portret Edwardy Szmuglerówny z
1030 r., Portret Marii Nawrockiej, Autoportret z 1938 r., Portret
Neny Stachurskiej,
• Jan Cybis -Martwa natura z kwiatami,
• Hanna Rudzka-Cybisowa- Portret Dunikowskiego,
• Zygmunt Waliszewski – Uczta renesansowa,
• Artur Nacht Samborski – Martwa natura z fikusem,
• Józef Czapski – Opera leśna w Sopocie.
• Władysław Strzemiński -Kompozycja unistyczna,
• Katarzyna Kobro – Kompozycja przestrzenna,
• Henryk Stażewski – Relief nr 12.
• Władysław Skoczylas -Zbójnicki,
• Zofia Stryjeńska – Spotkanie z synem z cyklu Pascha.
• Maria Jarema –Godziny.
l) ARCHITEKTURA I POŁOWY XX WIEKU
• Gerrit Rietveld – Willa Schroederów w Utrechcie,
• Mies van der Rohe – pawilon niemiecki w Barcelonie (1929),
budynki przy Lakeshore Drive w Chicago,
• Le Corbusier – Villa Savoy, Jednostka mieszkalna w Marsylii,
• Frank Lloyd Wrighta – Willa Kaufmanna (Dom nad wodospadem),
• Walter Gropius i Adolf Meyer – fabryka „Fagus“,
• Walter Gropius – siedziba Bauhausu w Dessau,
• Erich Mendelssohn – Wieża Einsteina,
• Max Berg – Hala Stulecia we Wrocławiu.
ł) RZEŹBA I POŁOWY XX WIEKU
• Henri Moore – Postać spoczywająca, Król i królowa,
• Constantin Brancusi – Księżna X, Niekończąca się kolumna, Ptak,
Pocałunek.
9. SZTUKA II POŁOWY XX WIEKU
a) REALIZM SOCJALISTYCZNY W POLSCE
• Isaak Brodski – Lenin w Smolnym,
• Aleksander Kobzdej – Podaj cegłę, Kamieniarze,
• Włodzimierz Zakrzewski – Towarzysz Bierut wśród robotników,
• Marian Konieczny – Pomnik Lenina w Nowej Hucie,
• Lew Rudniew – pałac Kultury i Nauki w Warszawie,
• Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa (MDM) – dzieło zbiorowe
powstałe pod kierunkiem Józefa Sigalina i Stanisława Jankowskiego.
b) AMERYKAŃSKI EKSPRESJONIZM I ABSTRAKCJONIZM PO II WOJNIE
• Jackson Pollock -Wilczyca, Kompozycja 1A (1948)),
• Willem de Kooning – Kobieta I,
• Franz Kline – Obraz nr 2,
• Marek Rothko – Tryptyk w kaplicy uniwersyteckiej w Hudson.
c) INFORMEL W EUROPIE
• Jean Fautrier –Zakładnicy,
• Jean Dubuffet -Ręka w plecaku,
• Wols –Manhattan,
• Piotr Potworowski – Zdarzenie.
d) SZTUKA KINETYCZNA I ABSTRAKCJONIZM GEOMETRYCZNY
• Victor Vasarely – Kompozycja BOO (1978),
• Bridget Riley –Prąd,
• Sol Le Witt – Obraz bez tytułu z 1992.
e) SZTUKA POPULARNA (POP-ART)
• Robert Rauschenberga -Odaliska,
• Richard Hamilton -Co sprawia, że nasze mieszkania są tak piękne,
tak pociągające…,
• Jasper Johns – Flagi, Cel z czterema twarzami,
• Claes Oldenburga – Dwa Cheesburgery,
• Andy Warhol -Wielka puszka zupy Campbell’s, Autoportret z
cieniem, Marylin Monroe,
• Roy Lichtensteina – A teraz moi mali, za Francję, M – Maybe,
• George Segal – Cinema.
f) NOWY REALIZM WE FRANCJI
• César – Kciuk,
• Arman – Akumulacja dzbanków,
• Yves Klein – Antropometrie,
• Niki de Saint Phalle – Nana.
g) DZIAŁANIA, AKCJE, DOKUMENTACJE
•Joseph Kosuth – Jedno i trzy krzesła,
• Robert Smithson – Spiralna grobla,
• Christo (opakowanie Pont Neuf, gmachu Reichstagu).
h) NEOFIGURACJA I SZTUKA FIGURATYWNA
• Francis Bacon – Studium według portretu papieża Innocentego X
Velazqueza, Trzy studia postaci do Ukrzyżowania,
• Duane Hanson – Turyści, Hipermarket lady,
• Richarda Estets – East River.
i) ARCHITEKTURA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
• Le Corbusier – kaplica Nôtre Dame du Haut w Ronchamp,
• Frank Lloyd Wright – Muzeum Gugenheima w Nowym Yorku,
• Renzo Piano i Richard Rogers – Centrum Pompidou w Paryżu,
• Jorn Utzon – Opera w Sydney,
• Charles Moore’a – Piazza d’Italia w Nowym Orleanie,
• Enzo Saarinen – Dworzec Lotniczy,
• Norman Foster – Ogórek, Kopuła Reichstagu,
• Franka O’Gehry – Muzeum Gugenheima w Bilbao.
j) RZEŻBA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
• Alberto Giacometti -Postać krocząca,
• Alexander Calder – Mobile.
k) WYBRANE ZAGADNIENIA ZE SZTUKI POLSKIEJ PO II WOJNIE
• Maria Jarema- Filtry 13,
• Piotr Potworowski -Krajobraz z Łagowa,
• Tadeusz Brzozowski -Pludry,
• Andrzej Wróblewski -Ukrzesłowienie, Rozstrzelanie V,
• Zdzisław Beksiński – kompozycja bez tytułu z 1983 roku z katedrą
z piszczeli,
• Tadeusz Kantor – Multiple parasolowe, environment: Umarła klasa,
• Władysław Hasior – Wyszywanie charakteru, pomnik: Dzieciom
Zamojszczyzny,
• Bronisław Linke – Autobus,
• Magdalena Abakanowicz -Abakan czerwony, Katharsis,
• Alin Szapocznikow – Autoportret zwielokrotniony,
• Gustaw Zemła – pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach,
• Jerzy Duda-Gracz – Hamlet Polny,
• Katarzyna Kozyra – Piramida zwierząt,
• Roman Opałko – Obraz liczony,
• Mariana Bałka – Komunia.
